Cultuur & School Utrecht Inspiratiedag 2025
Lekker in je vel!Hoe cultuuronderwijs bijdraagt aan het welbevinden van onze Utrechtse leerlingen
Wij zijn er al lang van overtuigd dat cultuuronderwijs belangrijk is voor het sociaal-emotioneel welbevinden van leerlingen. En dit blijkt ook steeds meer uit onderzoek. Maar hoe werkt dit nu precies in de praktijk? Wat hebben leerlingen nodig om lekker in hun vel te zitten en hoe draagt cultuuronderwijs daar zichtbaar aan bij?
Op 21 mei laat, onder andere, een aantal van onze culturele partners zien hoe zij hier in hun dagelijkse werk mee bezig zijn. Neem een kijkje onder hun motorkap, onderzoek verschillende werkvormen en tools en ga zelf aan de slag. Leer en ervaar hoe cultuuronderwijs bijdraagt aan het ontdekken van eigenheid en autonomie, het vertrouwen op je eigen ideeën, het leren omgaan met twijfel, onzekerheid en frustratie en hoe cultuureducatie je laat shinen. Na afloop proosten we met elkaar op het nieuwe culturele schoolseizoen.
Programma
14.15 – 15.00 uur Inloop en inschrijven voor 2 inspiratiesessies
15.00 – 15.15 uur Opening
15.15 – 16.15 uur Inspiratiesessie ronde 1
16.15 – 17.15 uur Inspiratiesessie ronde 2
17.15 – 17.30 uur Centrale afsluiting
17.30 – 18.30 uur Borrel
Meld je hier (kosteloos) aan >
Inspiratiesessies (je kunt er 2 kiezen)
Er zijn 2 rondes van elk 9 inspiratiesessies. Bekijk hieronder alvast welke inspiratiesessies jouw voorkeur hebben. Tijdens de inloop kun je je inschrijven voor 2 sessies.
Sessie 1 | Prikkel workshop | Schweigman&
We krijgen miljoenen prikkels per seconden binnen! Maar hoe verwerkt je brein en lichaam die informatie? En wist je dat prikkels jouw gedrag en emoties beïnvloeden? In deze fysiek- zintuigelijke workshop duik je samen met ons je in de wereld van alle acht (!) zintuigen en ontdek je hoe prikkelverwerking voor iedereen anders werkt.
Schweigman& doet voor haar performances en installaties doorlopend onderzoek naar belichaamde ervaring en zintuiglijke waarneming. Het theatergezelschap initieerde het project Prikkel, dat in 2023 resulteerde in de tentoonstelling Prikkel op Buitenplaats Doornburgh in Maarssen, over neurodiversiteit en prikkelverwerking. Schweigman& zet dit project nu voort met verwante maker Johannes Bellinkx in een reeks van theatrale ervaringen die spelen met de waarneming. Hoe komt de wereld binnen bij jou en bij de ander?
Sessie 2 | De wetenschap van cultuuronderwijs | Mark Mieras
Wat schieten we op met cultuur op school? Wetenschapsjournalist Mark Mieras neemt samen met ons een duik in het onderzoek. Plezier, nieuwsgierigheid, lichaamsgevoel, hoop en identiteit zijn belangrijker voor schoolsucces dan je zou denken. Wie goed in z’n vel zit is beter opgewassen tegen school en tegen een samenleving waar de druk op mensen groeit. Een samenleving ook die steeds sneller verandert, en waarin het dus aankomt op veerkracht, wendbaarheid en een leven lang blijven leren.
Ooit studeerde Mark Mieras (1962) cum laude af in de theoretisch natuurkundige, nu maakt hij zich als wetenschapsjournalist sterk voor de zachte krachten in de samenleving zoals plezier, zelfvertrouwen en flexibiliteit, die zoals hij het zegt, “op de lange termijn bikkelharde voorwaarden zijn voor ons bestaan.” Mieras is een enthousiast en veelgevraagd spreker.
Sessie 3 | Garden Playground | INFUSION
Ontdek De Oude Hortus op een nieuwe manier: met je zintuigen als kompas. In deze workshop speel je met luisteren, kijken en voelen, en laat je je leiden door korte, intuïtieve artistieke acties. Op welke plek kun je echt ontspannen? Waar ervaar je schoonheid? Je vertraagt, neemt je omgeving bewust in je op en volgt subtiele aanwijzingen die je uitnodigen om anders te kijken, te ervaren en te creëren. Door aandachtig te bewegen door de tuin ontdek je niet alleen de ruimte om je heen, maar ook nieuwe lagen in jezelf. Wat neem je mee? Wat laat je achter?
INFUSION werkt met technieken uit de performance art om verbinding en zelfinzicht te stimuleren. De workshops zijn toegankelijk en nodigen uit tot experiment, verbeelding en aandacht. Deze sessie wordt gegeven door Maite van der Marel & Niels Vermeulen.
Sessie 4 | De Valclub | Vocal Statements
In De Valclub draait alles om vallen, falen en loslaten. We onderzoeken hoe je op een creatieve, interdisciplinaire en speelse manier aandacht kan geven aan tegenslag. Niet door vallen te vermijden, maar door het te bespreekbaar te maken, te onderzoeken en er een nieuwe ervaring van te maken.
De workshop wordt geleid door beeldend kunstenaar en docent bij Vocal Statements, Manne Heijman. Vocal Statements werkt door middel van samen zingen en storytelling met jongeren die opgroeien in krachtwijken aan de ontwikkeling van hun eigen stem. Een team van bevlogen muziek- en kunstvakdocenten maakt cultuureducatieprojecten op maat in het vmbo, praktijkonderwijs, speciaal onderwijs en mbo. De Valclub is bedacht door Manne Heijman, Emmelie Mijs en Rosie Roelofs.
Sessie 5 | Theater is spelen met wie je bent! | WIJ-land
Theaterles als oefenplaats voor identiteit en burgerschap. In deze sessie krijg je een inkijkje in de theaterlessen van Podiumbeesten én in het multidisciplinaire project WIJ-land. Je leert hoe je de eigenheid van leerlingen als uitgangspunt neemt voor theater en hoe zij daar van groeien. Ook maak je kennis met werkvormen waarin leerlingen buiten hun eigen bubbel kijken naar leerlingen uit andere Utrechtse wijken die zij nog niet kennen.
WIJ-land is een multidisciplinair project dat voortvloeide uit de samenwerking tussen het Volksbuurtmuseum, Het Utrechts Archief, Podiumbeesten en Kunst in de Klas. Het is een programma over burgerschap en identiteit. Leerlingen die eraan deelnemen leren zichzelf beter kennen en ontdekken ze hoe zij samen wij vormen. Ontdekken waar je geschiedenis ligt en jezelf presenteren zorgt ervoor dat leerlingen zichzelf én elkaar beter leren kennen.
Sessie 6 | Meer dan je label | Universiteitsmuseum Utrecht
Mensen willen alles begrijpen. Daarom geven ze dingen en ook mensen namen. Dit noemen we ‘labels’. Mensen krijgen labels zoals dromer, drammer, druktemaker of iets anders. Wat doet het met je als je zo’n label krijgt? Je bent toch veel meer dan dat? De tentoonstelling Meer dan je label combineert wetenschap, kunst en persoonlijke verhalen om je aan het denken te zetten over het gebruik van labels. Bezoek de tentoonstelling, ontwerp een tatoeage die laat zien wie jij echt bent en ontdek de impact van labels.
De workshop wordt gegeven door een Kennismaker van Universiteitsmuseum Utrecht (UMU). Daarnaast geeft educator Jeroen van Schie een korte toelichting over de totstandkoming van de workshop. Het stimuleren van een onderzoekende houding staat bij de onderwijsprogramma’s van het museum centraal. Plezier in het programma en het bieden van een bijzondere ervaring staan daarbij voorop.
Sessie 7 | In woord en beeld | Het Filiaal theatermakers
In deze actieve workshop ga je met prikkelende materialen en minimensjes een kunstwerk maken op basis van het thema ‘lekker in je vel zitten of niet?’. We gaan in op de verschillende fases van een creatief proces en gebruiken een observatietool met vragen die leraren kunnen gebruiken om creatief vermogen te herkennen bij hun leerlingen. Wat levert het op om verschillende zintuigen aan te spreken om tot een beeld te komen? Hoe kun je vanuit verschillende standpunten kijken naar een beeldend werk? Tenslotte wordt de impact van het gemaakte beeld beschreven in een korte creatief schrijven-opdracht en gaan we in op de vraag ‘ Hoe gedijt creativiteit door samen te werken?’.
Deze sessie wordt verzorgd door Anne-Marie Knippels, hoofd kunsteducatie bij Het Filiaal theatermakers. Het Utrechtse jeugdtheatergezelschap maakt voorstellingen voor families en speelt nationaal en internationaal in theaters en op scholen. De theatermakers (denkers, onderzoekers, beeldbouwers, musici en bovenal makers van theater!) laten niet alleen zien wàt ze maken, maar ook hoe ze het maken. Die transparantie prikkelt de verbeeldingskracht. Rond elke voorstelling wordt met grote zorg en aandacht omlijstend lesmateriaal ontwikkeld.
Sessie 8 | Shamy | Linda Rosink (Kopa) en Klaas Dijkstra (De Pijlstaart)
Creativiteit is spannend, juist omdat het zó persoonlijk is. We hebben het hier niet zo vaak over, maar iedereen heeft een interne criticus. Gedeelde smart is halve smart. Shamy kan je inzetten als tool om deze kwetsbaarheid bespreekbaar te maken en de kinderen te laten inzien dat schaamte je probeert te beschermen bij het doen van spannende dingen. Dat is fijn en soms ook jammer, omdat je daardoor minder durft te experimenteren en proberen. In deze sessie delen we inzichten uit de wetenschap over schaamte en onzekerheid en bieden we je verschillende praktische handvatten om in te zetten in de klas.
Deze inspiratiesessie wordt verzorgd door Linda Rosing van Kopa – PIONIER! en Klaas Dijkstra van basisschool De Pijlstaart. Kopa zet zich in voor creativiteit in het onderwijs en in de samenleving. Creativiteit is meer dan iets moois maken. Het is ook buiten de kaders denken, verbinding leggen en mogelijkheden zien. Het team daagt leraren uit te werken met een helder kader, waarbinnen veel ruimte is voor de leerling en diens eigen creatieve proces. Stichting Kopa ontwikkelde voor het onderwijs meerdere kunstzinnige tools, waaronder Shamy.