De creatieve grondhouding van de leerkracht

Hoe creëren we als leerkracht in de klas ruimte voor divers creatief gedrag? Hoe creëren we bewustzijn over ons handelen? Hoe kunnen we vanuit een ontspannen ‘hier en nu’ positie aandachtig zijn bij onszelf en de leerling?

Met creatieve grondhouding bedoelen we: een fysieke, mentale en creatieve ‘staat van zijn’ , die een leerkracht in staat stelt om bewuste keuzes te maken over zijn handelen. Deze keuzes komen voort uit de verbale of non-verbale interactie tussen leerkracht en leerling op dat specifieke moment, en zorgen dat de leerling in een creatieve flow komt of blijft.

Er zijn vijf onderdelen die samen de creatieve grondhouding vormen, met bijbehorende vaardigheden. Natuurlijk beïnvloeden ze elkaar sterk:
• In het ‘hier en nu’ zijn mentaal en fysiek
• Kunnen en durven improviseren
• Enthousiasme: je eigen creatieve vermogen inzetten
• Zelfbewustzijn: continu reflecteren
• Kennis van deelaspecten van creatief vermogen/creatief gedrag.

Bundel en werkboek Handelen in het hier en nu
In de bundel en het werkboekje Handelen in het hier en nu. De creatieve grondhouding van de leerkracht duik je de literatuur in, en bekijk je de creatieve grondhouding vanuit het perspectief van een leerkracht, een schooldirecteur, creatieve onderwijsmakers en een expert. De artikelen en het bijbehorende werkboekje staan bol van oefeningen en tips.

Deze bundel en werkboek zijn geschreven door:
• Salomé Nobel, Creatief Vermogen Utrecht kernteam (HKU)
• Linda Rosink en Manja Eland, Kopa
• Nartano Glijn, (oud-)directeur basisschool voor bijzonder onderwijs
• Janneke Bakker, leerkracht op de Nieuwe Regentesseschool
• Lisette Bastiaansen, gepromoveerd op de ‘pedagogische betekenis van aandachtige betrokkenheid’.

Oefenen: je creatieve grondhouding wakker schudden
Salomé Nobel heeft voor Creatief Vermogen Utrecht een training en dagelijkse oefeningen ontworpen om door middel van theaterimprovisaties en meditatietechnieken je creatieve grondhouding wakker te houden.
Wil jij op dagelijkse basis een kleine prikkel geven aan de bewustwording en ontwikkeling van jouw grondhouding? Ontdek hoe inspirerend is dat voor jou en je klas! Op de website van Creatief Vermogen Utrecht vind je 5 sets van oefeningen die je aan je persoonlijke agenda kunt toevoegen. Zo ontvang je iedere werkdag een mini-opdracht die je ongeveer 5 minuten kost om uit te voeren. De opdrachten zijn in eerste instantie bedoeld voor jouw persoonlijke ontwikkeling, in de overtuiging dat daarmee ook bij je leerlingen iets teweeggebracht wordt, hoe klein ook. Soms zijn de oefeningen echt bedoeld voor jou alleen, vaak kun je het ook met de klas of iemand uit je omgeving uitvoeren.

Oefening: houdingen aanvullen
Laat de leerlingen in tweetallen werken. Eén leerling neemt een bepaalde houding aan, bijvoorbeeld met een schep in de aarde scheppen. De ander vult dit beeld aan met een andere houding, bijvoorbeeld een emmertje omdraaien. Dan mag nummer twee een nieuwe houding aannemen en moet de andere leerling zich aanpassen. Dat telkens om en om. Ze kunnen we ook allebei een zin bij zeggen om het verhaaltje completer te maken. Als het moeilijk is, of als de opdracht wordt gedaan met kleuters, is het handig om ze een locatie te geven (strand/kasteel etc.) of een situatie (dier ontsnapt). Doe af en toe mee.
Hoe draagt de oefening wel/niet bij in het durven open staan voor het volgen van jouw of andermans creatieve impulsen?

Oefening: voeten als basis: voeten als basis
Je voeten zijn ‘je geliefde’ vandaag, geef ze zoveel mogelijk aandacht. Wees je bewust van je voeten, masseer ze, laat ze dansen/ huppelen/ de grond voelen etc. Wat droeg deze oefening bij aan het in contact zijn met jezelf of de ander?

Lees meer op de pagina De creatieve grondhouding

Tip: op 6 oktober kun je meedoen aan een training De creatieve grondhouding van de leerkracht. In deze live trainingen duik je dieper in deze vraagstukken. Je werkt vanuit theater- improvisatiespelletjes en meditatietechnieken aan een open en speelse grondhouding.