Terugblik: Kunsteducatie in tijden van polarisatie
Het indrukwekkende Eemklooster in Amersfoort is op woensdag 13 november de setting van de bijeenkomst Kunst in tijden van polarisatie, georganiseerd door Kunst Centraal, NEOS Cultuuronderwijs en Cultuur & School Utrecht. Het onderwerp is een hot topic, gezien de huidige ontwikkelingen in de samenleving. Met een gemêleerd gezelschap verkennen we daarom hoe kunstonderwijs kan helpen om met leerlingen in gesprek te gaan over complexe maatschappelijke onderwerpen. En hoe je daarmee werkt aan meer tolerantie en begrip voor elkaar.
Om 13:30 uur betreden de eerste bezoekers het voormalige Onze Lieve Vrouwe ter Eemklooster, een plek met een rijke spirituele geschiedenis en indrukwekkende architectuur. In De Kapel moeten de gasten meteen met de billen bloot: ze worden gevraagd hun meest polariserende gedachte in het biechthokje achter te laten.
Om stipt 14:00 uur prikkelt een krachtig filmpje, In Your Face (gemaakt door Caroline Wisse met leerlingen van het Globe College uit Utrecht), het publiek tot nadenken. De beelden tonen hoe uiterlijke kenmerken direct kunnen leiden tot vooroordelen en stigmatisering.
De invloed van social media
Mediapedagoog en keynote speaker Jacqueline Kleijer bespreekt de invloed van social media op polarisatie in de klas en hoe leerlingen online worden beïnvloed. Op zoek naar stabiliteit in een onzekere maatschappij richt de huidige generatie jongeren zich steeds vaker op de online wereld, gemiddeld zelfs 8 (!) uur per dag. En de beïnvloeding daar is groot. Dit bepaalt niet alleen hun zelfbeeld, maar ook hun ideeën en overtuigingen. Terwijl hun sociale leven zich grotendeels online afspeelt, verschuift het ‘echte’ contact steeds meer naar de achtergrond. Gelukkig is er ook tegenbeweging onder jongeren zichtbaar.
Het Smaakstation
Ontwerper Isis Peene en jeugdwerker Max Hermans laten vervolgens zien wat de kracht van het visueel zichtbaar maken van meningen op school kan zijn. Het Smaakstation is een interactieve installatie die verschillende meningen bespreekbaar maakt en je uitdaagt je eigen mening en die van anderen te bevragen.
Film en gesprekken over moeilijke onderwerpen
Hoe zet je film in om in jouw klas het gesprek aan te gaan over beeldvorming en vooroordelen? Niels Hexspoor, leraar filosofie en Filmleraar van het Jaar in regio Midden, gaat één keer per maand met zijn leerlingen naar het filmhuis (hij toont een stukje van Stranger in Paradise). Na afloop bespreken ze de film, aan de hand van steeds dezelfde gesprekstechniek. Vooraf geeft hij een aantal kijkvragen mee.
Tijdens het filmuurtje op 13 december krijg je van Caroline Wisse (leraar Nederlands en filmdocent bij Filmhub Midden) andere tools voor hoe je jouw leerlingen aan de hand van film laat reflecteren op hun opvattingen over zichzelf en anderen.
Wicked Arts Assignments
Arida Bandringa neemt de deelnemers mee in activistische kunst als aanjager van kritische creativiteit. Aan de hand van hedendaagse kunstvoorbeelden gaan de deelnemers zelf aan de slag met het bedenken van Wicked Arts Assignments om zo met hun leerlingen op een kritische manier creativiteit in te zetten om polarisatie bespreekbaar te maken.
Ode aan de Twijfel
Moet je over alles je mening klaar hebben of is er ook ruimte voor twijfel? Ode aan de Twijfel is een kunsteducatief programma voor het voortgezet onderwijs, musea en kunstinstellingen. Het programma belicht de waarde van twijfel vanuit kunst, filosofie en vanuit de visie van jongeren. Tijdens de bijeenkomst nemen initiatiefnemers Madelinde Hageman en Saskia van Broekhoven de gasten mee en tonen ze de waarde van de twijfel met voorbeelden uit de praktijk.
Live Your Story
Live Your Story streeft naar een wereld waarin iedereen zichzelf kan zijn. Met theater maken ze actuele, vaak moeilijk bespreekbare onderwerpen zoals uitsluiting, genderidentiteit, seksualiteit, racisme, verslaving, mentale gezondheid en groepsdruk bespreekbaar. De theatermakers zijn ervaringsdeskundigen en delen hun eigen verhaal. Ze spelen drie scènes en laten zien hoe theater kan bijdragen aan het creëren van meer empathie en een fijnere leefwereld op school.
Erfgoed is niet neutraal
Mensen geven steeds opnieuw betekenis aan de wereld om zich heen. Er zijn altijd meerdere perspectieven, invalshoeken, belangen en emoties die naast elkaar bestaan. En dat schuurt nogal eens. Want wat bewaren we? Voor wie? Welke betekenis geven we eraan? En wie bepaalt dat? Erfgoededucatie gaat over het ontwikkelen van een genuanceerde en open blik, het omgaan met complexiteit en het uitstellen van een oordeel, zo laat Dorien Wijstma van Landschap Erfgoed Utrecht de aanwezigen zien en ervaren. Door rondom erfgoed vragen te stellen kun je leerlingen laten onderzoeken en nadenken vanuit allerlei contexten, en leer je ze onder meer:
- Het is niet zo zwart-wit als je in eerste instantie misschien denkt.
- Wie ben ik, wie is de ander en hoe verhouden we ons tot elkaar?
- Omgaan met complexiteit en onzekerheid (er kan niet altijd consensus zijn).
- Lenigheid in het denken, waarmee je bereidt bent om beter naar anderen te luisteren.
- Hoe je met elkaar complexe gesprekken voert waarbij multi-perspectiviteit en verschillende emoties komen kijken.
Wrap-up zoophis
Na de deelsessies komt iedereen weer samen in De Kapel, waar audiovisueel kleinkunstenaar zoophis de middag met een wrap-up pakkend weet samen te vatten. Tijdens de borrel wordt duidelijk dat iedereen vol nieuwe ideeën en inzichten naar huis gaat!
Wist je dat?
… Onze consulenten kunnen adviseren over kunsteducatie-activiteiten om met je leerlingen in gesprek te gaan over complexe onderwerpen? Neem contact op via consulent@cultuurenschoolutrecht.nl
… We niet alleen inspiratiebijeenkomsten organiseren, maar ook trainingen en workshops aanbieden? Bekijk hier de volledige agenda!